پیگمنت چیست؟
پیگمنت ها در صنعت رنگ نقش مهمي از قبيل ايجاد رنگ پوشش، براقيت، سختي، مقاومت و حفاظت، افزايش چسبندگي و غيره را ايفا مي کند. صنايع پوششي عمده ترین موارد استعمال پيگمنت ها مي باشد. سطوح فلزي و چوبي بناها ، وسايل نقليه و … در برابر تغییرات جوی، رطوبت، هوا، ترکیبات شیمیایی دچار خوردگی، زنگ زدگی، فرسایش و تخریب می شوند. لذا پوشش های رنگی این سطوح اهميت بسیار زیادی دارد، چرا که علاوه بر حفاظت از سطوح در برابر فرسایش و خوردگی و رطوبت، به زیبایی آنها می افزاید.
پیگمنت ها رنگدانه هایی هستند که در محلول رنگ بحالت معلق در میایند و موجب رنگی شدن سطوح و ظرف خود می شوند. بطور کلی پیگمنتها به دو دسته آلی و معدنی تقسیم میشوند.
پیگمنت های معدنی
رنگ دانه هاي معدني بصورت طبيعي می باشند. این پیگمنت ها از پوسته زمين استخراج مي‌شوند، خرد و شسته شده و در نهایت مش بندی مي‌شوند. غالباً براي اين رنگ دانه‌هاي طبيعي ، معادل مصنوعي آنها هم وجود دارد، يعني رنگ دانه از اجزاء ديگري در اثر فرايند های شيميايي ساخته مي‌شود. پیگمنت های معدنی سنتزی از نظر شيميايي با نمونه طبيعي يکسان هستند ولي اغلب خواص متفاوتي دارند و معمولاً نسبت به نوع طبیعی آن مرغوب تر هستند زیرا دارای شکل بلوري مطلوبتر ، خلوص بيشتر و دانه‌بندي بهتری می باشند.
عمده‌ترین رنگ دانه‌های معدنی عبارتند از :
- پيگمنت سفيد پيگمنت معدني طبيعي
- پيگمنت رنگي معدني اکسيد زرد آهن
- اکسيد قرمز آهن
- اکسيد سياه آهن
- پيگمنت رنگي معدني مصنوعي کرم سبز
- پيگمنت رنگي معدني مصنوعي سرب قرمز
- اکسيد مس
- پيگمنت هاي فلزي معدني مصنوعي مثل پودر آلومينوم برنز و روي.
همچنین پيگمنت هاي غير پوششي يا اکستندر مثل کربنات کلسيم و باريت و تالک و ... هم وجود دارد.
پیگمنت های آلی
امروزه وفور رنگ دانه‌هاي آلي به مراتب بيشتر از رنگ دانه‌هاي معدني مي‌باشند. بعضي از جديدترين رنگ دانه‌ها ساختمان آلي فلزي دارند. بيشتر رنگ دانه‌هاي آلي ،مواد شيميايي آلي هستند که روي يک هسته معدني آلومينيوم هيدروکسيد رسوب داده می شوند. از مهمترين پیگمنت های آلي مي‌توان به گروه فتالوسيانين‌ها اشاره کرد که طيف رنگهاي آبي و سبز را در بر مي‌گيرند و فتالوسيانين مس ، پیگمنت آبي مي‌باشد که به علت خواص مقاومتي خوب در برابر عوامل مختلف ، يک رنگ دانه با ارزش به شمار مي‌رود . فتالوسيانين‌ها را از فتاليک و اوره سنتز مي‌کنند. پیگمنت های آلي ، به صورتي که امروزه در صنعت استفاده مي‌شوند، در طبيعت يافت نمي‌شوند و تقريباً همه آنها سنتزي مي‌باشند.